Trong thời gian gần đây, vụ án ông Thái Khắc Thành – một người dân tại tỉnh Nghệ An bị tuyên phạt 6 năm tù vì hành vi nuôi nhốt 13 cá thể gà lôi trắng – đã thu hút sự chú ý rộng rãi từ dư luận. Nhiều ý kiến tranh luận nổ ra, đặc biệt sau khi đoạn video ghi lại khoảnh khắc người vợ chia sẻ xúc động sau phiên tòa được lan truyền trên mạng xã hội.
Tuy nhiên, dưới góc độ pháp lý, cần nhìn nhận vụ việc này không phải là kết quả của “sức mạnh mạng xã hội” như nhiều lời đồn đoán, mà là hệ quả của việc có sự thay đổi trong chính sách pháp luật liên quan đến quản lý động vật hoang dã.
Tóm tắt diễn biến vụ việc
Theo hồ sơ vụ án, vào năm 2022, ông Thái Khắc Thành mua 1 cá thể gà trống và 2 cá thể gà mái gà lôi trắng để nuôi tại nhà. Sau đó, đàn gà sinh sản được 10 cá thể gà con. Ngày 2/4/2025, ông Thành bị bắt quả tang khi đang rao bán 10 cá thể gà con qua mạng xã hội; cơ quan chức năng đồng thời thu giữ thêm 3 cá thể bố mẹ tại nhà.
Ngày 8/8/2025, Tòa án Nhân dân khu vực 5 – tỉnh Hưng Yên tuyên phạt ông Thành 6 năm tù theo khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) – tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.
Căn cứ pháp lý và lý do thay đổi biện pháp ngăn chặn
Điều 244 Bộ luật Hình sự quy định trách nhiệm hình sự đối với hành vi săn bắt, nuôi nhốt, giết, vận chuyển, buôn bán trái phép các loài động vật thuộc:
- Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ (Nhóm IB);
- Phụ lục I Công ước CITES.
Tại thời điểm bắt giữ và khởi tố (tháng 4/2025), gà lôi trắng thuộc Nhóm IB, nên việc khởi tố, truy tố theo Điều 244 là có căn cứ pháp lý.
Tuy nhiên, kể từ ngày 01/7/2025, Thông tư 27/2025/TT-BNNMT (ban hành ngày 24/6/2025) có hiệu lực, điều chỉnh lại Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm, theo đó gà lôi trắng được chuyển từ Nhóm IB sang Nhóm IIB – nhóm loài bị hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại nhưng không còn thuộc diện ưu tiên bảo vệ.
Điều này dẫn đến việc hành vi nuôi nhốt gà lôi trắng không còn cấu thành tội danh theo Điều 244 tại thời điểm xét xử sơ thẩm (ngày 8/8/2025).
Ngày 13/8/2025, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Hưng Yên đã ra Quyết định kháng nghị phúc thẩm toàn bộ bản án sơ thẩm. Cùng ngày, Tòa án Nhân dân tỉnh Hưng Yên quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn, cho phép ông Thành được tại ngoại và cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định pháp luật.
Vụ việc dưới góc nhìn pháp lý
Việc áp dụng văn bản pháp luật mới có hiệu lực tại thời điểm xét xử, theo hướng có lợi cho bị cáo là hoàn toàn phù hợp với nguyên tắc nhân đạo và pháp chế xã hội chủ nghĩa. Cụ thể, Điều 7 Bộ luật Hình sự 2015 quy định: “Trong trường hợp có sự thay đổi pháp luật hình sự thì áp dụng điều luật quy định nhẹ hơn đối với người phạm tội.”
Do đó, việc Viện Kiểm sát tỉnh Hưng Yên kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm là quyết định hợp lý và đúng quy định, không phải do sức ép từ dư luận hay mạng xã hội, như một số ý kiến lan truyền không chính xác.
Bài học rút ra
Vụ án “13 con gà lôi trắng” cho thấy tầm quan trọng của việc:
- Cập nhật các quy định pháp luật khi nuôi nhốt, kinh doanh, vận chuyển các loài động vật hoang dã;
- Tuân thủ quy trình đăng ký, xin phép với cơ quan có thẩm quyền;
- Thực hiện hành vi phù hợp với chính sách quản lý tài nguyên thiên nhiên.
Ngoài ra, vụ việc cũng cho thấy vai trò quan trọng của việc kiểm tra, giám sát áp dụng pháp luật trong tố tụng hình sự, đặc biệt là khi có sự thay đổi pháp luật theo hướng có lợi cho bị cáo.
——————————
TFC Legal cam kết hoạt động trên cơ sở tuân thủ pháp luật, hỗ trợ khách hàng hiểu rõ quy trình pháp lý, bảo đảm tiếp cận thông tin minh bạch và đúng quy định của pháp luật Việt Nam.
📩 THÔNG TIN LIÊN HỆ TFC LEGAL
📍 278/24A4 đường Tầm Vu, phường Tân An, Cần Thơ.
📍 Khu đô thị tái định cư Cửu Long, Đường Nguyễn Văn Linh, phường Long Tuyền, thành phố Cần Thơ.
📧 Email: lienhe@tfclegal.com.vn
📱 Hotline/Zalo: 0939 42 86 42 – 0939 843 845
🌐 Website: https://tfclegal.com.vn
